Μια "σύγχρονη" ματιά στο υποσυνείδητο
Η αναφορά στο υποσυνείδητο ξεκίνησε από τον S. Freud ο οποίος έκανε μια διάκριση ανάμεσα σε τρία μέρη του ανθρώπινου ψυχισμού: στο συνειδητό, στο προσυνειδητό και στο ασυνείδητο. Το συνειδητό, είναι το μέρος του ψυχισμού για το οποίο το άτομο είναι ενήμερο και περιλαμβάνει σκέψεις, πεποιθήσεις, προσδοκίες, διαθέσεις, συναισθήματα και αντιλήψεις. Το προσυνειδητό δεν βρίσκεται στην άμεση επίγνωση του ατόμου, αλλά μπορεί να έρθει σε επαφή μαζί με τα συναισθήματα και τις σκέψεις αυτές με συνειδητή προσπάθεια. Τέλος, το ασυνείδητο περιέχει ιδέες, αντιλήψεις, σκέψεις, συναισθήματα ακόμα και μνήμες που βρίσκονται έξω από τη συνείδηση του ατόμου. Σύμφωνα με το Freud, οι υποσυνείδητοι μηχανισμοί συνδέονται με την εμφάνιση συμπτωμάτων και έχουν κυρίαρχη θέση στη θεωρία του για τον ανθρώπινο ψυχισμό.
Πιο σύγχρονες θεωρίες μιλάνε περισσότερο για την υποσυνείδητη επεξεργασία πληροφορίας που κάνει ο εγκέφαλός μας και λιγότερο για ασυνείδητες ψυχικές διεργασίες. Στη γνωστική ψυχολογία έμφαση έχει δοθεί στα ερεθίσματα που δέχεται καθημερινά ο εγκέφαλος (πχ μηνύματα στο περιβάλλον που περνάνε τόσο γρήγορα που δεν αντιλαμβανόμαστε συνειδητά ότι τα είδαμε) και τα οποία, ενώ τα επεξεργάζεται δεν έχει συνειδητή μνήμη για αυτά και φαίνεται να επηρεάζουν αποφάσεις και μελλοντικές καταστάσεις.
Στην κοινωνική ψυχολογία το υποσυνείδητο έχει αντιμετωπιστεί από άλλη οπτική γωνία. Εδώ η έμφαση δίνεται στις υποσυνείδητες διαδικασίες που κάνει ο ανθρώπινος εγκέφαλος και όχι στα ερεθίσματα τα οποία δεν αναγνωρίζει ότι δέχτηκε. Για παράδειγμα, η διαδικασία που γίνεται όταν σχηματίζουμε μια γνώμη για έναν άνθρωπο. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι υποσυνείδητες αυτές διαδικασίες είναι σημαντικές στον τρόπο που οι άνθρωποι «κρίνουν» καταστάσεις στη ζωή τους και πολλές φορές είναι η εξήγηση για κάποια συμπεριφορά τους.
Παρόλο, που η κεντρική θέση του υποσυνείδητου με την οπτική του Freud δεν έχει επιβεβαιωθεί ερευνητικά, η σημασία της υποσυνείδητης επεξεργασίας πληροφοριών και η επίπτωσή της στη λήψη αποφάσεων φαίνεται να είναι σημαντικό κομμάτι της ανθρώπινης φύσης.
